Van 16 t/m 21 april bezochten Irtaza Tahir en Michael Tromp voor stichting Digg’Out Hongarije voor een project over de EU. Hongarije wordt in Nederland in recente tijden veelal afgeschilderd als een xenofoob land dat dweept met hun premier Orban: wel de lusten van de EU, niet de lasten, homo’s moeten hun mond houden en migranten moeten vooral wegblijven. Wij hebben Hongaren leren kennen als zeer warm, vriendelijk en gastvrij. Homoseksualiteit, een donker kleurtje: soms zag je wel eens een jong kindje kijken, maar er viel geen onvertogen woord. De mensen, ook diegene die ons aangaven op Orban te hebben gestemd, zijn zeker niet 100% tevreden met alles wat deze premier doet (en laat). Hij heeft door grondwetswijzigingen het zo voor elkaar weten te spelen dat hij met ongeveer de helft van de zes miljoen stemmen, toch een twee derde meerderheid kon behouden in het parlement. Dat is in zekere zin ondemocratisch, maar aan de andere kant: 50% heeft op hem gestemd – de grootste partij van ons land, de VVD, haalde 34 zetels van de 150 op 17 maart ’21.
Een Hongaarse deelnemer aan het project vertelde het ons als volgt: “Jullie in Nederland hebben al bijna 200 jaar een democratie. Als je onze geschiedenis bekijkt, zijn we haast doorlopend door een vreemde mogendheid onderdrukt. Pas sinds 1991 kunnen wij zelf onze boontjes doppen. Dertig jaar democratie en de vrijheid die daarbij komt. Een vrijheid die we onder het Sovjet-juk niet kenden. Omgaan met deze nieuwe rechten is moeilijk en gaat met vallen en opstaan. Laat ons ook onze eigen fouten maken! Daarnaast speelt de oorlog in buurland Oekraïne mee. Wij zijn nu echt bang. We weten waar de Russen toe in staat zijn. Orban heeft de laatste verkiezingen mede gewonnen door de troef te spelen dat een stem op zijn partij een stem voor vrede was en een stem op de oppositie een stem voor oorlog.”
In het stadsdeel Buda kregen we een oratie over de zienswijze van Hongarije op migratie en vluchtelingen. Het werd een wat theoretische verhandeling met veel cijfers en definities. Vluchteling ben je bijvoorbeeld als in je eigen land je leven op het spel staat, bijvoorbeeld door oorlog. Je moet dan opgevangen worden door de buurlanden. In de regio, dus. Ga je van het eerste veilige land door, bijvoorbeeld omdat je de lonen in Duitsland aantrekkelijker vindt, dan ben je aan het migratie(s)hoppen. Dat stuitte hem tegen de borst. Vandaar ook de Hongaarse aversie tegen Syrische vluchtelingen: Turkije is een veilig land, maar mensen trokken door naar Duitsland, Scandinavië. Maar 48% van de vluchtelingen die toen in Europa aankwamen, heeft nu, voor sommigen dus 9 jaar later, nog steeds geen (betaald) werk.
Er werd natuurlijk wel erkend, dat mensen niet zomaar huis en haard verlaten. Voor zes dollar per dag (!) kan bijvoorbeeld iemand in Kenia prima leven – dat is nog altijd veel goedkoper dan naar Europa halen en een uitkering geven voor de rest van hun leven. En eigenlijk willen mensen in Kenia blijven. Het is zeker niet het armste land van Afrika en hun hele sociale leven speelt zich er af. Toch komen mensen naar Libië (als ze al de Sahara levend weten door te komen), werken een paar jaar tot ze er bijna bij neer vallen en geven het zuurverdiende geld – vaak duizenden euro’s – liever aan mensensmokkelaars dan het te investeren in hun eigen land. Door het verscheuren van hun papieren, is uitzetten vrijwel onmogelijk. Het leidde tot de uitspraak: “De loterij met de beste kans op een beter leven is om je naar de EU te laten smokkelen en je papieren te verbranden. Ondanks dat over de hele EU 40% van de asielaanvragen wordt goedgekeurd, volgt voor de overgebleven 60% bijna nooit uitzetting. Die mensen blijven hier dus hangen.”
Het schoot de Maltezer delegatie allemaal in het verkeerde keelgat: “U bent een racist! Uw presentatie is mooi, maar beseft u wel dat er achter ieder getalletje op uw slides soms wel honderden mensen met een eigen verhaal schuil gaan? Ik nodig u uit om naar Malta te komen en daar de problemen met eigen ogen te aanschouwen.”
Toch denk ik persoonlijk dat er geen botsing hoeft te zijn tussen beide heren. Als mensen hier in Europa zijn, moet je goed voor ze zorgen. Een baan, een huis: een bestaan. Dat perspectief moet er wel zijn. Als dat er niet is, door gebrek aan onderwijs en opleiding, kunnen migranten beter in eigen land of regio blijven. Anders veroordeel je mensen tot een leven lang in de bijstand. Is dat sociaal?
Het project gaf en geeft in ieder geval stof tot nadenken. Acties hebben altijd gevolgen, dus probeer je handelingen altijd goed te doordenken. Het had zo maar op een tegeltje aan de muur bij stichting Digg’Out kunnen staan.
